VĨNH THÔNG
SÁCH XUẤT BẢN
Yên bình xứ cù lao Chợ Mới - Vĩnh Thông
9/9/16
Tỉnh
An Giang là vùng đất có địa hình bán sơn địa, có sự khác biệt rõ rệt theo hai
bờ sông Hậu. Nếu bờ Tây sông Hậu là đồng bằng và đồi núi, thì bờ Đông là một
dãy cù lao rộng lớn nằm giữa hai dòng sông Tiền và sông Hậu. Nơi đây đất trũng
thấp, phù sa màu mỡ, phát triển mạnh nông nghiệp và đặc biệt là mang đậm dấu ấn
văn hóa sông nước. Trong đó, huyện Chợ Mới chắc hẳn sẽ là điểm đến thú vị cho
những ai yêu thích khung cảnh miệt vườn bình dị.
Cù lao Giêng
Cù lao Giêng dài khoảng 12 km nằm giữa
sông Tiền, là nơi được khai phá sớm. Những năm 1700, lưu dân và binh lính theo
Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh vào Nam có một số đã quyết định ở lại định cư lâu
dài trên cù lao Giêng. Cù lao còn có nhiều tên gọi khác như cù lao Đầu Nước,
Dinh, Riêng, Ven… Sử triều Nguyễn ghi tên cù lao nầy là Dinh (doanh trại đóng quân), bên cạnh đó tên cù lao nầy trong tiếng Khmer là Teng. Như vậy, tên gọi cù lao Giêng có thể do nói trại từ cù lao Dinh hoặc cù lao Teng.
Hiện nay trên cù lao Giêng có ba xã Tấn
Mỹ, Mỹ Hiệp, Bình Phước Xuân. Đường quê ở cù lao Giêng yên ắng, còn đậm đặc
hương vị miệt vườn với hai bên là những vườn cây sum sê, xanh mướt. Nơi đây còn
khá nhiều di tích kiến trúc cổ xưa đặc sắc và còn được bảo quản tốt. Trải qua
bao cuộc bể dâu nhưng những di tích ấy vẫn sừng sững giữa làng quê thanh bình.
Người ta tìm đến chúng như một sự hoài niệm về một thời xa xăm.
Muốn có những góc yên bình trong tâm
hồn, bạn có thể đến chùa Phước Thành, chùa Phước Minh, chùa Thành Hoa… Chùa Phước
Thành có diện tích rộng lớn, kiến trúc phối hợp giữa phong cách cổ truyền Á Đông
và dáng dấp Ấn - Hồi. Chùa Phước Minh còn gọi là chùa Bà Vú, vì ngày xưa vị sư
nữ lập chùa có nhận trẻ mồ côi về nuôi. Điểm nhấn của chùa là ngọn tháp cổ chín
tầng nổi bật, mang phong cách kiến trúc Bắc Bộ.
Chùa Thành Hoa
Chùa Thành Hoa nằm ở đầu cù lao
Giêng, thuộc xã Tấn Mỹ. Chùa còn có tên khác là chùa Đạo Nằm vì vị tôn sư từng
tu hành theo một phương pháp lạ là nằm. Ông Đạo Nằm (1904 - 1954) tên thật là
Trần Hữu Thế, quê ở Đồng Tháp. Thời trẻ, ông là công tử trong gia đình khá giả
nhưng sức khỏe yếu, lớn lên ông xuất gia với pháp danh Tịnh Nghiêm. Sau một thời
gian, ông bắt đầu nằm tu hành suốt chín năm, dân gian gọi là “cửu niên diện
bích”. Sau chín năm, ông trở lại sinh hoạt bình thường. Vì cách tu kỳ lạ nên
tín đồ theo ông rất đông và tôn ông như một vị giáo chủ.
Tháp mộ ông Đạo Nằm (Ảnh: Vĩnh Thông)
Tháp mộ ông Đạo Nằm (Ảnh: Vĩnh Thông)
Chùa Thành Hoa có kiến trúc trang
nhã, trên tường trang trí nhiều bức tranh vẽ sự tích cuộc đời Đức Phật. Trước
chùa có hồ sen rộng lớn và nhiều cây xanh làm cho không gian như trải rộng ra.
Bên cạnh chùa còn lưu giữ chiếc ghe bầu của ông Đạo Nằm. Sau chùa là Tổ đường được
trang hoàn lộng lẫy, điểm nhấn là chiếc ghế của ông Đạo Nằm được chạm trổ tinh
xảo. Tháp mộ của ông Đạo Nằm cũng bên cạnh chùa, nổi bật với nhiều hoa văn họa
tiết trang trí được đắp nổi bằng gốm tráng men rực rỡ màu sắc. Trong tháp có
quan tài của ông bằng xi măng, nhưng không chôn xuống đất mà đặt lộ thiên.
Phủ thờ và lăng Ba Quan Thượng Đẳng
Xã Bình Phước Xuân có di tích lăng mộ
và phủ thờ Ba Quan Thượng Đẳng. Đây là nơi an nghỉ của vị tướng Nguyễn đã hy
sinh trong công cuộc phục quốc của chúa Nguyễn Ánh. Người anh cả Nguyễn Văn Thư
được phong tước Thư Ngọc Hầu, là một danh tướng nổi tiếng ở miền Nam. Hai em của
ông là Chánh ngự quân Nguyễn Văn Kinh và Hậu ngự quân Nguyễn Văn Diện. Năm
1801, ba anh em tử trận trong trận thủy chiến ác liệt trên cửa biển Thị Nại và
thi thể chìm dưới biển sâu. Mãi đến năm 1814, triều đình mới báo hung tin về
gia đình và cho làm ba hình nhân tượng trưng bằng sáp, đưa về mai táng tại quê
hương.
Đây là một trong những khu lăng mộ
danh tướng triều Nguyễn có niên đại cao nhứt nhì ở miền Nam. Gọi là lăng nhưng
thực chất nơi đây chỉ có ba nấm mộ nhỏ đơn sơ, bình dị giữa vườn quê yên tĩnh. Ba
ngôi mộ có dáng dấp kỳ lạ vì được tạc hình ba con vật là mực, cá chép và rùa.
Ba con vật nầy đọc theo chữ Hán là mặc - lý - quy, kết hợp lại mang hàm nghĩa
sâu sắc: về trong yên lặng, ngụ ý ba vị tướng từng lăn lộn giữa sa trường nay
trở về nằm yên lặng giữa quê hương - một thông điệp hết sức nhân văn.
Làng nghề mộc Chợ Thủ
Chợ Thủ là một ngôi chợ có từ
lâu đời, thuộc xã Long Điền A. Nơi đây dưới triều Nguyễn có đặt thủ Chiến Sai
(thủ: đồn binh nhỏ) nên thành địa danh. Chợ Thủ nổi danh với nghề mộc đến nay
đã có hàng trăm năm tuổi. Làng nghề hình thành cuối thế kỷ XIX, bắt nguồn từ
nghề chạm khắc mộc miền Trung mà các lưu dân đã đem theo trong quá trình Nam tiến.
Từ đó, làng nghề luôn lưu truyền và phát triển qua nhiều thế hệ với những người
thợ có tay nghề khéo léo. Do vậy, mộc Chợ Thủ xưa nay luôn là một thương hiệu nổi
tiếng được nhiều người ưa chuộng.
Đình Chợ Thủ (Ảnh: Vĩnh Thông)
Các sản phẩm mộc chủ yếu ở Chợ Thủ là đồ dùng gia đình như: tủ quần áo, bàn ghế, giường, trường kỷ… và các vật dụng trang trí trong thờ cúng như: tủ thờ, tượng, liễn đối, bao lam, thành vọng… Kỹ thuật chạm khắc mộc Chợ Thủ có bốn loại chính: chạm trổ, chạm lộng, chạm nổi, chạm âm. Các sản phẩm rất phong phú về đề tài thể hiện, mang đậm dấu ấn truyền thống như: tứ quý, tứ linh, bát tiên, lưỡng long tranh châu, hoa lá, chim thú… Chất lượng của các sản phẩm đều tốt và càng ngày càng được nâng cao, do đó sản phẩm của làng nghề mộc Chợ Thủ không chỉ được bán ở khắp các tỉnh miền Nam mà còn ra đến tận nước ngoài.
Dinh Lễ
Thành Hầu
Năm 1700, trên đường đi kinh lý Chân
Lạp về, Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh đã dừng quân tại cù lao Cây Sao. Về sau,
cù lao nầy được người dân đổi tên thành cù lao Ông Chưởng để tưởng nhớ ông và
vùng đất đó chính là huyện Chợ Mới ngày nay. Để ghi ơn người góp phần làm rạng
danh lịch sử mở mang bờ cõi, trên cù lao nầy hiện có rất nhiều đền thờ ông.
Dinh Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh ở xã Kiến An nằm bên bờ sông Ông Chưởng, còn gọi là Dinh Ông Lớn, là một đền thờ được xây dựng từ rất sớm và mang giá trị nghệ thuật cao. Kiến trúc dinh mang đậm phong cách cổ truyền của dân tộc, song bên cạnh đó còn kết hợp một số nét phương Tây như kiểu cửa vòm trang trọng và thanh lịch.
Dinh Ông xã Kiến An (Ảnh: Vĩnh Thông)
Nội thất dinh được trang hoàn lộng lẫy với nhiều hoành phi, liễn đối, bao lam, thành vọng… chạm khắc điêu luyện và sơn son thép vàng nổi bật. Trên tường những bức tranh được vẽ với những đường nét tinh tế và màu sắc sống động. Giữa chánh điện là bàn thờ Thần trang trí tôn nghiêm, phía trước là chân dung Lễ Thành Hầu, phía sau nổi bật ba chữ Hán “Thượng đẳng thần”. Dinh tổ chức giỗ Lễ Thành Hầu vào ngày 8 và 9 tháng 5 âm lịch hằng năm.
Bài & ảnh: VĨNH THÔNG
(Bài đăng trên Báo Giáo dục thời đại &
in trong sách An Giang núi rộng sông dài)
in trong sách An Giang núi rộng sông dài)
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét