Đường về thăm thẳm - truyện ngắn Vĩnh Thông

15 giờ 30 phút.

Trời vẫn còn nóng hầm hập. Yên đang ngồi nhấm nháp ly cà phê trong một quán xình xoàng ven biển. Xung quanh, người ta chen chúc nhau chật kín cả con đường hẹp. Khách du lịch dạo bộ, ăn uống, nói cười rôm rả. Những người bán thức ăn, quà lưu niệm cũng tranh thủ chèo kéo, chào mời. Tất cả làm huyên náo cả một bãi đất dài.

Xa ngoài ấy, biển vẫn thinh lặng, như cô gái bẽn lẽn trước người yêu, chỉ nhìn e thẹn rồi cười thật hiền. Biển mùa nầy ít gió. Sóng đánh vào bờ từng cơn thật dịu mềm, tình tứ. Con nắng hè đổ một màu vàng sậm xuống mặt nước lóng lánh.

Yên không ngờ rằng mình sẽ tới biển. Mới vừa lúc trưa còn đang ngồi hóng mát trên đỉnh núi cách đây khoảng tám mươi cây số, vậy mà bây giờ, biển đang rì rào trước mắt. Đây là điểm đến ngoài dự tính. Đúng ra nhóm bạn Yên chỉ có ý định dã ngoại trên núi, nào ngờ chuyến đi kết thúc quá sớm so với dự định. Giữa trưa, cả nhóm đã xuống đến chân núi và chuẩn bị trở về. Vẫn còn quá nhiều thời gian, họ chợt nảy ra ý định hay là làm một chuyến đến biển, như vậy về trong ngày vẫn kịp.

Biển. Lúc đó cách họ khoảng tám mươi cây số. Vậy mà hai giờ đi xe, con số tám mươi ấy nhanh chóng biến mất. Biển bây giờ ngay dưới chân. Một chuyến đi quá bất ngờ.

17 giờ 30 phút.

Nhóm Yên bắt đầu lên đường trở về. Bốn chiếc xe gắn máy chạy bon bon trên con đường quốc lộ ven biển, vòng vèo khắp các ngõ ngách để ra khỏi thị xã. Biển vẫn xôn xao như níu kéo. Ngoài tám mươi cây số để trở về địa điểm ban trưa, họ còn phải vượt thêm hơn sáu mươi cây số nữa để về tới nhà. Những con ngựa sắt đang lao thẳng, trước mắt sẽ là một hành trình đầy mỏi mệt!

Gọi là “lao thẳng” cho dễ nghe. Thực tế thì xe đang chạy trên con đường khúc khuỷu, hết cua nầy đến cua khác, khi rẽ trái lúc rẽ phải, lổm chổm ổ gà và bàng bạc… bụi. Phải chi những màn bụi nầy là sương thì sẽ đẹp biết mấy! Khi ấy chắc phải kêu thằng bạn ngừng xe lại chốc lát để chụp hình. Yên bật cười trước ý nghĩ ngộ nghĩnh của mình. Đường nằm gần biên giới, chưa hẳn là quốc lộ đúng nghĩa, nhưng cũng không phải tỉnh lộ. Sao kỳ vậy? Trước đây nó chỉ là con đường tắt của dân buôn bán, sau nầy được nâng cấp thành đường tránh liên tỉnh để giảm bớt áp lực giao thông, đặc biệt là phục vụ cho du lịch.

Vậy nên đường vắng. Chưa phải là heo hút, cút côi, nhưng cũng đủ làm khách đường xa thấy nản lòng. Thỉnh thoảng bắt gặp một vài chiếc xe chở hàng, xe gắn máy. Thỉnh thoảng bắt gặp những cái tên xã nầy xã kia lướt qua. Nhưng dường như “bộ mặt” của các xã đó không hướng về phía con đường. Yên thấy nơi nào cũng lặng lẽ như nhau. Lúc trưa qua đây, dù đường nóng và bụi nhiều hơn, nhưng không tiêu điều như bây giờ.

Những cột cây số ven đường dần dần làm Yên chú ý. Chúng trở đi trở lại trong suốt cuộc hành trình dài khoảng bốn tiếng đồng hồ mà Yên đang trải qua. Những dòng chữ ban trưa đã gặp trên các cột cây số, giờ gặp lại, như những lát ký ức mỏng manh lướt qua ồ ạt và vô cảm. Chặng về cũng giống lúc đi ở sự nôn nóng, trông đợi. Yên nhớ rõ cảm giác lúc ấy mình đã háo hức thế nào, tìm kiếm từng cột cây số để biết quãng đường mình đi đã rút ngắn bao nhiêu, còn lại bao nhiêu. Bây giờ cũng thế, cũng mỏi mòn với từng cột cây số để xem bao giờ mình về tới nhà. Tối đã đổ ầm xuống khoảng chân trời nhem nhuốc mà cái tiếng “nhà” thân thương ấy lại còn ở xa tít mù. Đường về thì thăm thẳm quá…

Yên bắt đầu cảm thấy lo lắng. Không phải là sợ nguy hiểm, vì bên cạnh Yên còn có cả một bọn con trai “chọc trời khuấy nước”. Nhưng trong lòng vẫn thấy bất an. Bất an chỉ vì bất an, thế thôi. Mà có lẽ một phần cũng bởi Yên đang trong một cuộc hành trình không chủ động. Nên thấy nó mịt mờ, vời vợi và mông lung, dẫu rằng thực tế ràng ràng mình đang trên xe đây, nhưng sao vẫn lạ lẫm.

Đường còn xa xôi lắm mà càng lúc lại càng vắng vẻ. Phải chi có cái gì đó ở phía trước có thể níu kéo mình, đón đợi mình, để cho những vòng quay của bánh xe không lăn vô nghĩa, để thấy mình đã đi được một quãng xa xa, đồng nghĩa với ngôi nhà yêu dấu đang gần gần. Sự vắng vẻ của chặng về đã kéo cả bọn gục mặt vào một đầm hy vọng lớn. Hy vọng sắp tới đây sẽ gặp một vài người, gặp một cái xóm nhỏ nhỏ, một cái chợ đêm lòe nhòe ánh đèn cà na. Nhưng rồi những hình ảnh cứ đó trôi tuột qua. 

19 giờ 30 phút.

Nhóm Yên trở lại vùng núi ban sáng đã đến tham quan. Cả mấy xã kề cận nhau chìm trong một màn đen đặc sệt không tài nào khuấy tan được. Nếu vài tiếng trước Yên đã nản lòng trước sự vắng vẻ của con đường liên tỉnh cặp biên giới, thì giờ đây sự thất vọng đó càng lúc càng đầy thêm những não nề.

Đáng sợ hơn hết có lẽ là những trái núi. Núi ở vùng nầy rất đặc biệt, không nằm trên cao nguyên mà sừng sững giữa đồng ruộng, cũng không kết thành dãy mà từng ngọn núi nhỏ nằm lẻ loi tách biệt. Đêm xuống, những khối khổng lồ đen sầm ấy cứ lù lù bên cạnh như một con quái vật sừng sững giữa trời côi cút. Mỗi khi xe chạy qua một ngọn núi, ánh trăng lại bị bức tường đồ sộ che lại, trên đường và cả cánh đồng bạt ngàn bên cạnh chỉ còn ánh sáng phát ra từ đèn xe. Thỉnh thoảng gặp một vài đốm sáng nhỏ màu vàng cam le lói ở chân núi, triền núi. Không rõ đó là gì, lửa hay đèn hay… ma trơi? Có lẽ nếu Yên đem cảnh nầy kể với người khác có lẽ họ sẽ không tin. “Xời, thời buổi bây giờ làm gì có chỗ như vậy!” Không ai có thể hình dung ra, nếu như không đặt chân đến vào ban đêm.

Trước đây, Yên cũng chưa từng hình dung ra. Nhưng đó là về sự bí ẩn của ngọn núi chứ không phải cảnh núi về đêm. Lúc sáng Yên đã tận mắt thấy. Nơi mà nhóm đến tham quan là một trong số mấy chục ngọn núi ở vùng nầy. Nó dài gần chục cây số và chỉ cao khoảng 500 mét, chưa là gì so với núi ở miền Trung, miền Bắc, nhưng trong lòng lại có nhiều điều ký thú. Cả một hệ thống hang động, lò ảng ngoằn ngoèo và bí hiểm, có hang rộng đến nỗi có thể chứa hàng ngàn người.

Nơi đó nửa thế kỷ trước là căn cứ của bộ đội. Họ đã sống thế nào trong những hang động tối om om đó suốt hàng chục năm trời? Lại còn nghe nói nhiều người đã gửi xương thịt trong những hang đá đó. Những hang sâu ngày ấy giờ trở thành khu du lịch, dài từ chân núi lên đến đỉnh núi có bậc thang thuận tiện. Đất trống trên các triền đồi trở thành vườn trái cây của dân quanh vùng, dù đã có suối nhưng còn lắp đặt thêm đường ống dẫn nước phòng khi khô hạn. Đó là những điều mà Yên đã được khám phá trong chuyến đi ban sáng. Nhưng lúc ấy Yên chưa hề nghĩ trái núi đó sẽ kỳ dị khi chìm vào đêm như bây giờ.

Những tòa thành thiên tạo đen ngòm vẫn chắn ngay tầm mắt, che cả vài cụm hy vọng côi cút của những người khách trẻ. Bình xăng cạn dần. Nãy giờ bọn Yên cũng đã bắt gặp không ít trạm xăng, tất cả đều rào lại dù bên trong vẫn còn đèn sáng, người ta vẫn còn xem ti vi và ăn tối nhưng họ không bán nữa. Thằng bạn hỏi: “Sao xứ nầy ngộ vậy? Mới tám giờ mà.” Yên dám chắc là sợ ăn cướp. Trời tối như vầy, ở nơi vắng tanh như vầy, lỡ có xe nào đậu lại kề dao uy hiếp thì cũng chẳng biết kêu ai, mà kêu thì cũng có ai xung quanh đâu để nghe. Vậy nên đóng cửa sớm là an toàn, thà không bán còn hơn.

Bình xăng đã tới mức báo động đỏ, e là không thể cầm cự lâu nữa. Không biết liệu rồi xe sẽ ngừng lại ở chỗ nào giữa chốn núi non thâm u hoang dại nầy. Có cây xăng nọ nằm trơ trọi bên đường cũng đã rào lại, nhưng thằng bạn còn kịp liếc thấy cánh cửa rào chỉ khép hờ, xuyên qua tấm lưới là một người đàn ông đang ngồi uống cà phê.

Xe chạy qua một đỗi, ráng vắt chút sức cuối cùng để quay lại. Cửa rào đúng là chưa khóa, còn hở một khoảng trống cỡ  nửa mét. Người đàn ông nhìn hai thằng với vẻ nghi ngại, lắc tay nói không bán nữa. Thằng bạn đem sở trường mồm mép của mình ra hết sức năn nỉ. Cuối cùng cũng may là có tác dụng. Đến mua xăng mà cũng phải năn nỉ, ở xứ nầy quả là không phải thứ gì có tiền cũng mua được.

Qua khỏi vùng núi lại đến miệt kinh cùng nước cạn vùng sâu vùng xa nào đó, Yên không nhớ rõ tên. Tự chửi thầm: “Mấy thằng nầy sao lựa đường gì toàn đi qua chỗ vắng! Hết biên giới tới núi non, giờ là đồng bưng.” Qua khỏi vùng nầy sẽ ra đến quốc lộ đông đúc, không gì có thể cản ngăn được nữa. Nhưng mà, sao thấy đường về vẫn còn thăm thẳm quá!

Rồi Yên không biết mình đã vượt đoạn đường còn lại thế nào để về đến nhà. Có lẽ sự nản lòng đã trương phồng đến độ không chứa được nữa, nó vỡ ra mất rồi. Hình như đã phải qua một chợ nhỏ với hai ba lần rẽ trái rẽ phải. Qua một hai công trình nâng cấp cầu đường, bụi bay mịt trời. Qua bốn năm xã nhà cửa thưa thớt còn vườn cây thì rậm rạp, um tùm. À, còn có một lần xe của thằng bạn bị va vào gốc cây đến cong cần đạp thắng. Không có nhà ai để mượn cây búa, mà giả dụ có nhà dân thì có lẽ cũng không ai mở cửa. Cả bọn đi xung quanh lượm một hòn đá để tạm “bẻ” lại cần thắng, dẫu không trở về vị trí ban đầu nhưng vẫn có thể tạm tiếp tục sử dụng được.

Sau đó thì ra đến quốc lộ, mừng gần bằng trúng số độc đắc. Ghé vội quán nào đó kiếm mua vài thứ có thể nạp năng lượng cho mình. Nhưng rồi chẳng có gì. Cuối cùng mỗi thằng chỉ có thể cầm trên tay một bịch sữa tươi. Kệ, được vậy cũng may rồi.

21 giờ 30 phút.

Yên thả thân thể uể oải xuống chiếc giường yêu dấu của mình, đầu óc đang dần giãn ra nhẹ nhỏm.

Mặc dầu trời đã tối, nhưng cũng về đến nơi. Đã qua rồi những lo lắng, bất an. Chúng rơi rớt đâu đó dọc theo cung đường thăm thẳm mà những chàng trai trẻ đã lướt qua. Nhưng, phải chi chúng rơi sớm hơn, nhanh hơn thì tốt quá. Khi đó Yên sẽ không phải phí nhiều thời gian trên đường để dành cho những suy nghĩ vẩn vơ. Khi đó Yên có thể thoải mái ghi lại trong mắt cả đất trời biên giới. Khi đó, những mảng màu xám xịt mang tên chán nản, đợi chờ, lo lắng… sẽ không được vẽ lên khuôn mặt mọi người.

Bởi mang một hy vọng nào đó về tương lai, làm sao ta có thể sống hết mình với hiện tại. Sao Yên (và còn biết bao người khác) lại luôn áp đặt rằng mục đích của đi là đến, mà không phải là đi để đi? Niềm vui của những chuyến đi phải chăng không nằm ở điểm đến, mà chính ngay lúc đi, với cuộc đời thực đang trải ra trước mắt? Niềm vui là sẵn có, ngay giờ phút nầy đây.

Giả dụ là Yên không trông đợi đích đến, thì rồi cũng sẽ phải đến thôi. Chuyến hành trình nào sớm muộn cũng sẽ đều đến đích.

Vậy mà, hình như trong vô vàn những chuyến hành trình dọc theo đời người, lúc nào ta cũng tự lập trình cho mình một mục tiêu, một điểm đến. Để rồi trước mắt chỉ còn nhìn thấy nó. Nó làm thời gian và không gian trở thành một khối nặng được vo tròn lại chắn ngang đường. Nó trở thành áp lực xô đẩy ta về phía trước, đôi khi cả trong vô thức. Nó làm cho những chặng đi mỗi lúc một xa hơn, làm cho lữ khách chưa bao giờ trở nên thanh thản.

Người ta không nhận ra rằng nếu đặt ra một mục tiêu rồi đạt được nó, niềm vui cũng chỉ sẽ xuất hiện chốc lát rồi tan mất, vì khi ta đến đích thì chính là lúc đích đến đó đã trở thành quá khứ mất rồi. Chỉ khi ta đang thong dong trên đường mà không cần nghĩ ngợi về một điểm nào đó ở phía cuối cuộc hành trình, đó mới là lúc ta có thể rũ bỏ mọi muộn phiền, thảnh thơi không lo lắng, chủ động đón nhận và tận hưởng những cung đường, dẫu lạ hay quen.

Cuối cùng Yên cũng đã về đến nhà. Đường về thì thăm thẳm quá…

Tri Tôn - Châu Phú, 5/2014
VĨNH THÔNG